Quant ch'al jentrà dal puarton, Lùzie lu saludà cun sudizion. Al disè: — Isal il paron? —

— Al è fûr, ma nol vares di stâ vie trop. —

Lùzie, rivade nuvizze di pôc, no lu cognosseve e j domandà, cun biel trat, cui ch'al jere.

— Juchin Pivet. —

Par jê, Juchin Pivet al jere dome un non e nujaltri. No saveve nuje di plui. Une filusumie che, no j diseve nuje, tune muse serie e siarade: come tanc'. — Jentrait a spietâlu — dissè.

Juchin s'insentà in cusine e al restà lì cidin e fêr par un piez.

Eco: un ch'al fevele al è come s'al impias une lûs tune stànzie, e alore si viôt ce ch'al è dentri. Un ch'al tâs al lasse crodi ce che si ûl. Juchin al taseve, i lavris sutìi siarâz a fuart. I siei vôi no cjalavin in muse, ma si pojavin mo chi mo là te cusine. Lùzie no saveve ce dî e 'e cjalave ancje jê daûr lis cjaladuris di lui. Sì, la cusine 'e jere in ordin e nete,... par furtune. Dopo, lui si metè a cjalâ fis une cjadrèe. Propit chê! Il palût di chê cjadrèe al jere dut frujât e al molave lis moschetis par sot. Lùzie si vergognave.

Apene rivade in chê cjase, 'e veve viodût ancje jê che lis cjadreis a' jerin in disordin tant in cusine che tal mezzât, ma la madone no oleve plui fâ spesis. So fi a'ndi veve fatis avonde, e cussì la tirave su chês cragnis di nuje. Lis cjadreis a' jerin ancjmò buinis par un piez, e baste!

Cun chê madone intrigose jê no olsave nancje a dî che il flât al jere so. Ma intant si vergognave a viodi chei zufs sot vie, e di un continuo 'e staronzave, 'e tajave, 'e justave, 'e ingropave, 'e inzontave cemût ch'e podeve; ma, fermade tun puest, la pâe si smolave tun altri.

La madone si jere come inribichide su chel pont: — Granditâz — j ripeteve. Lùzie, però, di scuindon, 'e veve ingrumâz macs di palût sot il soreâl da l'àrie e 'e spietave il moment just par doprâlu, almancul su chês plui sfiliosis. Dopo, la madone 'e sares stade contente, vadì!

Juchin al fissave la cjadrèe cun tune cjaladure severe e scure. Simpri chê. Senze creanze, ancje! Lùzie si vergognave. Sot-vie 'e sbrendolave une strezze smolade, come 'ne code rabine. Cemût no la vevie viodude, jê, prime? Si scusà cun Juchin. — 'E je un pôc rote chê cjadrèe, ma no si cjate nissun cjadreâr par comedâle. —

Juchin al taseve.

— Jo 'o soi ancjmò foreste dal paîs e no sai cui ch'al fâs chel mistîr. —

— 'O fâs jo chel mistîr — dissàl.—

— Vô? Alore mi metarèssiso la pâe gnove a chestis cjadreis? —

— Sì — dissàl lui, plui cul cjâf che cu la vôs.—

Ce gust! Une improvisade par sô madone e pal so omp, e une stomearie di mancul in cjase: robe di pedoglôs!—

— Vignîso culì a tièssilis? —

— Sì.—

Al veve un fevelâ un pôc smos e leât, ma cui no âl une pecje in chest mont?—

— Alore, vignîso doman? 'O vores che il lavôr al deventas intant che mê madone 'e je a cjatâ sô fie.

Juchin nol zontà nie a ce ch'al veve za dit: cidin come ch'al jere rivât, si cjapà-su e al partì.

Tal indoman al jentrà ch'a batevin lis nûf. Jê lu saludà e j preparà une tazze di vin.

— No ài fat di gulizion — dissàl lui.

Lùzie 'e metè a rustî un pocjs di fetis di polente su la lastre dal spolert e, tun plat, 'e presentà il toc dal formadi. Juchin al scomenzà a mangjâ ben planc e al lè indenant cun chel bot par dute la polente ch'e jere.

— Metêt ancjmò polente — dissàl.

Jê 'e tornà a cuviarzi la lastre cjalde cun bielis fetutis zalis ch'a spandevin un bonodôr di salût fin tal curtîl. «Ce stomi chel omp» 'e pensà; po alc j passà pal cjâf.

Juchin al dave di gràmule cu la fuarze di un masanìn e la piel de muse si alzave, si sbassave, si sglonfave, si strenzeve in tun lavôr sigûr e senze premure.

Al fermà ch'a jerin dîs e passe, po al brincà une cjadrèe e cu la brìtule al tajà la pâe atôr atôr fin che i spièrgui a' saltàrin fûr biei nûz. Lùzie 'e puartà don-gje il palût par ch'al scomenzas a impajâ.

Juchin al brincà un'altre cjadrèe e cu la sô pachèe la disviestì dute ancje chê.

— Juchin — dissè Lùzie — no îsal miôr ch'o tornais a fâ par ordin ch'o disfais? —

— Nò, jo lis fâs dutis tune volte. — Jê no saveve ce pensâ. Lui al costumave cussì tal so mistîr.

A misdì, quant ch'a jerin za dispajadis quatri cjadreis e intôr dute une scjarnete, Juchin al tacà il gustâ come se nol ves mai viodude grazie di Diu: une canìcule di agn: mignestre, polente, formadi; e po ancjmò formadi e polente! E ogni volte che jê j domandave s'a 'n' veve avonde, j rispuindeve: — 'O savês ben vô! —

Ce omp jerial chel? Lùzie 'e scomenzave a serupulâ alc, ma intant 'e taseve. E po, chel tasê... No j semeave compagn dal tasê di chei altris.

Su lis vot cjadreis disnudadis, Lùzie 'e cjapà coragjo e lu frontà: — Juchin, avonde cumò. Mê madone 'e rive doman di sere, e lis cjadreis e' àn di séi prontis. Tacait il lavôr daûrman! —

Juchin alore al alzà i vôi a cjalâle fìs fìs.

Dome in chê volte Lùzie si inacuarzè che chei vôi a' jerin senze anime, come distacâz dal sintiment.

— No soi bon — dissàl.